Divan-ı Hümayun’da tutulan defterlerdir. Bütün devlet işlerine ait sadır olan hüküm ve fermanlar tarih sırasına göre özet kayıtları bu defterlere kaydedilirdi. Halen Başbakanlık Devlet Arşivi’nde mevcut 961-1323/1553-1905 yıllarına ait 263 adet mühimme defteri mevcuttur. 961 yılından önceye ait mühimmelerinde bulunması gerekir. Nitekim şer’iyye sicillerinde yapılan araştırmalar bu görüşü kuvvetlendirmektedir. 20 numaralı mühimme defteri mevcut değildir. Arşivde Kepeci Tasnifi’nde Nr. 70, 71, iki defter ile, Topkapı Sarayı’nda Koğuşlar Kütüphanesi Nr. 888 tarihi: 950-960/1551-1553 ve Topkapı Sarayı Arşivi E.12321 951-952/1544-1546 tarihli iki defter mühimme defteridir. Tarih bakımından Topkapı Sarayı’nda olanlar daha eskidir.
Ayrıca, dağılmış ve köhne durumda bulunan mühimme defter ve parçalarının birleştirilmesi ile meydana gelen mühimme zeyli defterleri mevcuttur. Bunlar 990-159/1572-1746 tarihleri arasında olup, 14 adettir.
Bütün Osmanlı toprakları için idarî, sosyal, kültürel, etnik yapı, din, hukuk, evkaf vs. konularından her türlü bilgiyi ihtiva eden mühimme defterleri hükümlerinden yararlanılarak birçok araştırmalar yapılmıştır. Maalesef bugüne kadar hiçbir mühimme defteri bütün olarak yayınlanmadı. Osmanlı bürokrasi sisteminin en önemli malzemesidir.
, http://www.tarihmakaleleri.com/genel/muhimme-defterleri
muhimme örneği
MÜHİMME ÖRNEĞİ
Üsküdar kâdîsına hüküm ki
Nâibün Pîr Ahmed mektûb gönderüp Üsküdar’da olan Mehmed Paşa câmi‘inün mütevellîsi olan Bedreddîn meclis-i şer‘a gelüp mezbûr câmi‘ün suyı yolı kadîmî olup üzerinde eser-i binâ olmayup hâlâ üzerinde ba‘zı kimesneler binâ ve bâğ ve bâğçeler ihdâs idüp suyolları harâb olup halkı suyolı kadîmîdür ve üzerinde olan binâ hâdisdür şehâdet itdüklerin bildürmiş imdi ol makûle hayrâtun dâyimâ ma‘mûr olması mühimmâtdandur buyurdum ki vusûl buldukda zikr suyolınun üzerinde ânun gibi dîvârlar ihdâs olınmış cümlesine kemerler itdürüp suyolına zarar itdürmeyüp ve bâğ ve bâğçe ol dahi yirlerde suyolınun iki tarafından ikişer zirâ‘ yir alıkodurup eşcâr ve bâğdan nesne gars itdürmeyüp suyolını gereği gibi hıfz u sıyânet itdüresin zarar müteretteb olmakdan hazer idesin.
http://www.osmanlicatercume.net/muhimme.htm
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder