Osmanlı Devleti'nde özel veya resmî bir iş hakkında verilen padişah emri.
Önceleri sadrazamların arzları üzerine, yani telhis ve takrirlerin üst kenarlarına yazılan padişah mütalaalarına hatt-ı hümâyûn denilirdi. 1839’dan itibaren ise padişah emirlerine “irâde, irâde-i şâhâne” veya “irâde-i seniyye” denilmeye başlandı.
Hatt-ı Hümâyûnda, konu ile ilgili belge, ekleriyle birlikte padişaha sunuluyordu. Padişah da konu hakkında kararını bizzat kendi el yazısıyla belgenin üst tarafına yazıyordu. İradelerde ise, arz tezkiresi adı verilen telhisler, padişaha değil “serkâtib-i şehriyâri” denilen başkâtibe yazılmaya başlandı. Padişahın kendisine okunan arz tezkirelerinde belirtilen konu hakkındaki kararı, serkâtib tarafından aynı tezkirenin sol alt köşesine, yan olarak yazıldıktan sonra yine sadrazama iade edilirdi.
İradeler, sadrazamlardan başka diğer nazırlara da tebliğ olunurdu. Ayrıca 1908’e kadar diğer nazırlar da resmî veya hususî meselelerde arzlarda bulunur ve irâde-i seniyye alabilirdi. Fakat 1908’den sonra, sadece sadrazamlara münhasır kaldı. Bu dönemde padişahlar, nazırlar heyetinin kararlarını imzalamakla yetindiler.
http://www.bilgipasaji.com/forum/h-i-i-457/74734-irade-i-seniyye.html
irade-i seniyye
İRADE ÖRNEĞİ
Atûfetlü efendim hazretleri
Merhûme Haseki Sultan hayrâtından Kartal Kazâsı’na tâbi‘ Soğanlık Karyesi’nde kâin çeşmenin mâ-i cârîsi menba‘ından karye-i merkûme civârına kadar mümted olan tarîkının harâbiyetine mebnî gayr-ı ez i‘âne-i ahâlî on sekiz bin dokuz yüz guruş sarfıyla icrâ-yı ta‘mîri ve meblağ-ı mezkûrun dahi seksen dokuz senesi büdcesi tertîbâtından tesviye ve i‘tâsı istîzânına dâir Evkâf-ı Hümâyûn Nezâret-i Celîlesi’nin takrîri leffen arz u takdîm kılınmış olmağla mûcebince îfâ-yı muktezâsı hakkında emr u fermân-ı me‘âlî-unvân-ı cenâb-ı şehriyârî her ne vechile şeref-sünûh ve sudûr buyurulur ise mantûk-ı münîfine tevfîk-ı hareket olunacağı ifâdesiyle tezkire-i senâverî terkîm olundu, efendim. Fî 11 Rebi‘ü’l-âhir sene 1290 [8 Haziran 1873]
Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki
Resîde-i dest-i ta‘zîm olan işbu tezkire-i sâmiye-i âsafâneleriyle zikrolunan takrîr manzûr-ı âlî-i hazret-i Padişahî buyurulmuş ve husûs-ı mezkûrun ber-mûceb-i istîzân îfâ-yı muktezâsı müte‘allik ve şeref-sudûr buyurulan emr u irâde-i seniyye-i hazret-i şehinşâhî mantûk-ı münîfinden olarak mezkûr takrîr yine savb-ı sâmî-i Sadâret-penâhîlerine i‘âde kılınmış olmağla ol bâbda emr u fermân hazret-i veliyyü’l-emrindir. Fî 16 Rebi‘ü’l-âhir sene 1290 [13 Haziran 1873]
http://www.osmanlicatercume.net/irade.htm
sultan mehmed reşad imzalı irade-i seniyye
urun.gittigidiyor.com/PADISAH-SULTAN-RESAT-IMZALI-IRADE-I-SENIYYE-2_W0QQidZZ15944098
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder